FOPEM staat voor Federatie van Onafhankelijke Pluralistische Emancipatorische Methodescholen en is gegroeid uit de Federatie Freinetwerking, de Vlaamse Onafhankelijke Methodeschool en ervaringsgerichte methodescholen, allemaal scholen uit de groep niet-confessioneel onderwijs.

De FOPEM-scholen zijn een groepering van verschillende methodescholen met freinetscholen, ervaringsgerichte scholen en projectscholen. Ze werden, op één na, allemaal opgericht door ouders en leerkrachten en dit vanuit onvrede met het bestaande onderwijssysteem. Ze wilden vernieuwend werken en creëerden scholen met een wel omschreven pedagogisch profiel. Sommigen startten vanuit een eigen concept op pedagogisch, methodisch en didactisch vlak, anderen zijn onder een bestaand schoolsysteem of onderwijsmodel, zoals het freinetonderwijs, te plaatsen. Inspiratie werd gezocht in de nieuwe schoolbeweging uit het begin van deze eeuw en in de daarbij aansluitende vernieuwingsbeweging in de zestiger en de zeventiger jaren.

FOPEM wil binnen het vrij niet-confessioneel onderwijs de onafhankelijke methodescholen en hun pedagogie ondersteunen. Dit impliceert dat FOPEM er toe bijdraagt dat relevante nascholing en pedagogische begeleiding georganiseerd wordt. Het werkterrein van FOPEM situeert zich voornamelijk op belangenverdediging, interne en externe dienstverlening. Als kleine onderwijsverstrekker vinden we het belangrijk om een inbreng te hebben in de beleids- en adviesorganen van de Vlaamse Gemeenschap. We willen ook aanwezig zijn bij plaatselijke initiatieven die het onderwijsgebeuren aangaan.

De vertegenwoordiging van de FOPEM-scholen gebeurt langs OKO, het Overleg van de Kleine Onderwijsverstrekkers, waarin FOPEM samen met de Federatie van Steinerscholen, VOOP en IPCO zetelt. OKO is aanwezig op de Vlaamse Onderwijsraad, het Departement Onderwijs, de overlegplatformen, de adviescommissies, stedelijke onderwijsinitiatieven, ...

De interne dienstverlening bestaat uit pedagogisch-didactische ondersteuning aan schoolteams en schoolbesturen door het geven van informatie en vorming. Zo wordt vanuit FOPEM navorming georganiseerd met betrekking tot de visie, het vakinhoudelijke, de didactiek, ontwikkeling van schoolinstrumenten, beleid en schoolorganisatie.

Er is overleg en vorming voor de coördinatoren op een maandelijkse bijeenkomst. Schoolbesturen en coördinatoren kunnen voor advies en informatie m.b.t. organisatorische, administratieve en juridische problemen terecht op het secretariaat van de FOPEM.

Daarnaast ziet FOPEM het als een belangrijke taak om informatie over methodeonderwijs door te geven. Initiatiefgroepen van startende scholen worden geïnformeerd en nieuwe onafhankelijke scholen worden extra begeleid. Ook individuele vragen naar informatie worden graag beantwoord.

Wat is een methodeschool?

Iedere methodeschool is uniek. Iedere school werd opgestart vanuit een groep mensen die ofwel voor een bestaande pedagogie kozen ofwel hun eigen mens- en maatschappijbeeld als fundament gebruikten om een eigen school uit te bouwen. Vandaar dat het niet evident is om basisprincipes aan te halen die voor alle methodescholen geldig zijn. Toch zijn er elementen die in de meeste methodescholen aanwezig zijn en die als kenmerkend kunnen genoemd worden.

De meeste scholen zijn levensscholen die niet wereldvreemd zijn en waar het leren 'samen werken' en 'samen leven' een fundamentele doelstelling is. Het zijn kindgerichte scholen waarin het kind met zijn gevoelens, behoeften en ervaringen centraal staat. Het zijn actieve scholen waar het kind in zijn totaliteit aangesproken wordt en waarin het op een actieve manier betrokken wordt. Het zijn scholen waarin medebeheer en zelfbeheer centraal staan. Het zijn scholen waarin het levensbeschouwelijke geïntegreerd wordt.